«Πηγα στο σχολείο να τον αφήσω και πέτυχα στο διάδρομο την νέα του δασκάλα. Με την ευκαιρία την ρώτησα πως  πάει το παιδί… Η απάντηση ήταν πως είναι ένας καλός μαθητής,  αλλά αυτό που την ενοχλεί είναι που γελάει όταν τα ζωηρά της τάξης κάνουν καμία βλακεία… Το θεωρεί κακό και πως πρέπει να του μιλήσουμε  πως δεν πρέπει να γελάσει… Η νηπιαγωγός μου ζητά να νουθετήσω το παιδί στο σπίτι, ώστε να μην γελά!»

Εμβρόντητη διαβάζω το email της μητέρας. Και άμεσα μου έρχεται στο μυαλό το βιβλίο του Ουμπέρτο Έκο «το όνομα του ρόδου». Ο δολοφόνος καλόγερος, στο τέλος ομολογεί ότι σκότωνε αυτούς που γελούσαν, γιατί το γέλιο οδηγεί στην ελεύθερη σκέψη.

Ποιός μπορεί να βάλει τη χαρά σε κουτάκι απαγόρευσης; το πηγαίο, γαργαριστό γέλιο; Το γέλιο που απλώνεται και ζεσταίνει τη ψυχή, τη καρδιά και το μυαλό; Το γέλιο που προέρχεται από το παιχνίδι και τη σκανδαλιά;  Το γέλιο ενός παιδιού;

Ποιός και μάλιστα εκπαιδευτικός μπορεί να πει σε ένα παιδί να μη γελάει; Να μην  συμμετέχει έστω και με ένα «συμμαχικό» χαμόγελο στην σκανδαλιά ενός φίλου ή συμμαθητή;

Πόσο σημαντικό είναι και για ποιόν να είναι ένα παιδί καλό και  καλός μαθητής;  Και τι σημαίνει καλό παιδί και καλός μαθητής; το παιδί που δεν έχει συναίσθημα; που δεν εκφράζεται; που ακολουθεί τυφλά τους κανόνες που βολεύουν την τυπολατρία (και την ησυχία του επικεφαλής εκπαιδευτικού;). Το παιδί που απλά διαβάζει και φέρνει βαθμούς χωρίς να σκέπτεται και να αναλύει;

Για να μη παρεξηγηθώ: Άλλο σέβομαι κάποιους κανόνες και προσέχω πως θα εκφραστώ (που σημαίνει ότι αναγνωρίζω και σέβομαι την ελευθερία και τους κοινωνικούς κανόνες)  και άλλο μου απαγορεύεται να  εκφραστώ. Ιδιαίτερα σε μία ηλικία που η κίνηση, το παιχνίδι, η σκανδαλιά, η χαρά, το γέλιο είναι εγγενής και καλή για την ανάπτυξη. (το γέλιο, η χαρά και η αγκαλιά συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος).

Τι είδους έφηβος και ενήλικας θα γίνει ένα παιδί που τιμωρείται επειδή γελά;  Και τι μηνύματα παίρνει ένα παιδί που ο γονιός του του ζητά να μη γελά;

Κάποια παιδιά έκαναν βλακείες στη τάξη. Και ένα άλλο παιδί γελά. Τι βλακείες; Συχνά λέω ότι το σώμα των παιδιών είναι φτιαγμένο για να κινείται, να τρέχει, να σκαρφαλώνει, να χοροπηδά, να περπατά, να παίζει. Και όμως το σώμα αυτό αναγκάζεται να μένει σε ένα διαμέρισμα όπου οι μόνιμοι ήχοι που βγαίνουν από το στόμα των γονέων είναι » Πρόσεχε, μην κάνεις θόρυβο, θα ενοχληθούν οι από κάτω. Μην χοροπηδάς στον καναπέ, θα τον χαλάσεις. Μην κινείσαι πολύ, με ζάλισες. Σταμάτα να παίζεις μπάλα, σχοινάκι» Και όταν αυτό το παιδί πάει σχολείο αναγκάζεται να μείνει κυριολεκτικά καρφωμένο σε μία καρέκλα και να γίνει καλό παιδί (βλέπε ακούνητο) και καλός μαθητής (να απομνημονεύει ύλη που θα την έχει ξεχάσει μόλις χτυπήσει το τελευταίο κουδούνι). Και η ακινησία του αυξάνεται με τις ατελείωτες ώρες τηλεόρασης και παιχνιδιών στον υπολογιστή.

Και μετά οι στατιστικές των ερευνών δείχνουν εντυπωσιακές αυξήσεις στην παιδική και εφηβική κατάθλιψη, στη χρήση φαρμάκων και στις αυτοκτονίες.

Νομίζω ότι η έννοια σχολείο έχει χάσει τελείως τη σημασία της. Απλά προσπαθεί να παράγει συναισθηματικά νεκρωμένους υπερεγκεφάλους. Όμως  η νοητική εξυπνάδα (αριστερό ημισφαίριο εγκεφάλου) πάει χέρι – χέρι με την συναισθηματική και τη κοινωνική εξυπνάδα (δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου). Επίσης το συναίσθημα δεν είναι υπόθεση απλά του νευρικού μας συστήματος αλλά όλου του σώματος: συναισθανόμαστε με όλο μας το σώμα. Και η ανάπτυξη της λογικής έπεται της ανάπτυξης του συναισθήματος.

Τα παιδιά χρειάζονται πρώτα να μάθουν να αναγνωρίζουν, να εκφράζουν, να διαχειρίζονται  και να συναλλάσσονται με τα συναισθήματα τα δικά τους και των άλλων και μετά να γίνουν λογικά. Και όταν το κάνουν αυτό με τη σωστή σειρά, γίνονται πολύ πιο δημιουργικά, έξυπνα, κοινωνικά, φιλικά, υγιή και ασφαλή.

Τρόμαξα πολύ με αυτό το email. Μα πάρα πολύ. Γιατί το σταμάτημα του πηγαίου γέλιου, νεκρώνει. Νεκρώνει τη ψυχή και το μυαλό. Το σταμάτημα του γέλιου νεκρώνει τη χαρά. Το σταμάτημα του γέλιου σημαίνει ότι ο άνθρωπος πράγματι χάνει την ελευθερία της έκφρασης , της δημιουργικότητας και του συναισθήματος. Σημαίνει ότι ξεχνάμε να υπάρχουμε και να μοιραζόμαστε στιγμές ευτυχίας και μνήμες που δίνουν δύναμη.

Στην Ελλάδα του 2016 το γέλιο έχει γίνει σπάνιο στους ενήλικες. Μην γίνει σπάνιο και στα παιδιά μας. Ας προσπαθήσουμε να το φέρουμε καθημερινά στη ζωή μας με μικρά πράγματα. Και κυρίως; Ας διδάξουμε τα παιδιά μας να το βρίσκουν και να το διατηρούν κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.

Καλό και γελαστό μήνα!